АНУ-д Биткойн олборлолт зөвхөн криптовалют “уухайлах” хэрэгсэл биш, өвлийн улиралд айл өрх, байгууллагын халаалтын зардлыг бууруулах ер бусын арга болж эхэллээ. Уул уурхайн төхөөрөмжүүд ажиллах явцдаа асар их дулаан ялгаруулдаг бөгөөд бизнес эрхлэгчид энэ дулааныг зүгээр алдахын оронд шууд халаалт болгон ашиглах шийдэл санал болгож байна.
K33 дижитал брокерийн тооцоолсноор Биткойн олборлолтын салбар жилд ойролцоогоор 100 ТВт.ц дулаан “үйлдвэрлэдэг” бөгөөд энэ хэмжээний энерги нь бүхэл бүтэн Финланд улсыг халаахад хүрэлцээтэй гэнэ. Ийм хэмжээний ресурсыг зүгээр агаарт дэмий үрэгдүүлэхийн оронд ашиглах санаа бодит бүтээгдэхүүн, туршилт хэлбэрээр аль хэдийн хэрэгжиж эхэлжээ.
Уул уурхайн төхөөрөмжтэй халаагуур: HeatTrio туршилтын жишээ
Ялангуяа “The New York Times” сонинд танилцуулсан 900 долларын үнэтэй HeatTrio төхөөрөмж анхаарал татаж байна. Энэ нь нэг ёсны хоёр үүрэгтэй төхөөрөмж – нэг зэрэг халаагуур ч, крипто олборлогч ч болж ажилладаг. Төхөөрөмж дотор байрлах уул уурхайн чипүүд ажиллахдаа дулаан ялгаруулж, энэ дулааныг өрөө тасалгааг халаахад ашигладаг гэсэн үг.
Bitford Digital компанийн гүйцэтгэх захирал Жилл Фордын хэлснээр зарим хэрэглэгч төхөөрөмжүүдээ дээврийн хонгилд байршуулж, үүссэн халуун агаарыг байшингийн агааржуулалтын суваг, хоолойгоор дамжуулан доош чиглүүлж байгаа аж. Тэр энэ талаар:
“Энэ бол зүгээр л сарних байсан энергийн бүтээлч хэрэглээ юм. Энэ нь зарим зардлыг нөхөж чадна”
хэмээн онцолжээ.
Эдийн засгийн хувьд үр ашигтай юу гэдэг нь талбайн цахилгааны үнэ, ашиглаж буй төхөөрөмжийн хүчин чадлаас шууд шалтгаална. Фордын тайлбарласнаар “Энэ нь ердийн халаагууртай адил үнэтэй боловч та үүнээс гадна биткойн олборлож байна” гэсэн логиктой. Хуучин загварын уул уурхайн төхөөрөмжүүд ч гэсэн уурхайн сан (pool)-д холбогдон ажиллаж байвал тодорхой хэмжээний ашиг өгөх боломжтой гэж үзэж байна.
Мэргэжилтнүүдийн эргэлзээ: үнэхээр үр ашигтай юу?
Гэсэн хэдий ч ийм төрлийн “крипто-халаалт”-ын талаар эргэлзэх шинжээчид цөөнгүй байна. Саймон бизнесийн сургуулийн профессор Дерек Мор энэ шийдлийг технологийн хувьд төдийлөн оновчтой сонголт биш гэж үзэж буй. Түүний хэлснээр орчин үеийн Биткойн олборлолт нь өдөр тутмын хэрэглээнд байдаггүй, тусгай ASIC чипүүдийг шаарддаг тул тухайн төхөөрөмжийг дан халаалт гэж харахад үр ашиг багатай гэнэ.
Тэр үүнийгээ тайлбарлахдаа:
“Миний харсан Биткойн халаагуур бол зүгээр л цахилгаанаар ажилладаг халаагуур юм. Энэ бол халаах үр ашиггүй арга”
хэмээн шүүмжилжээ.
Гэсэн ч зарим мэргэжилтнүүд ийм загвар нь том талбай, тогтмол халаалт шаарддаг орчинд илүү амьдралтай хувилбар болж чадна гэж үзэж байна. Жишээ нь, орон сууцны цогцолбор, оффисын төвүүд, хүлэмж зэрэг газар нэгэн зэрэг тооцоолол хийж, ялгарч буй дулааныг хуваарилан ашиглах боломжтой гэж тэд харж байна.
Халаалт + тооцоолол: том объектуудад илүү логиктой хувилбар
Argentum AI-ийн үүсгэн байгуулагч Эндрю Собко энэ талаар:
“Тооцоололд зарцуулсан бараг бүх энерги дулаан болж хувирдаг. Хэрэв та тооцоолох хүчийг шаардлагатай газарт нь ашиглавал эдийн засаг сайн харагдаж байна”
хэмээн тайлбарласан. Өөрөөр хэлбэл, хэрэв компьютерийн тооцоолол зайлшгүй хэрэгтэй, түүнээс гарч буй дулаан ч мөн хэрэгтэй байвал хоёр асуудлыг зэрэг шийдэх боломж бүрдэнэ гэсэн үг.
Айдахо мужийн Чаллис хэмээх жижиг хотод хэд хэдэн бизнес аль хэдийн энэ модель руу шилжжээ. Softwarm компанийн үүсгэн байгуулагч Кейд Петерсоны хэлснээр, орон нутгийн автомашин угаалгын газар уламжлалт халаагуурыг уул уурхайн төхөөрөмжөөр сольсноор зардлаа бууруулж чадсан байна. Өөр нэг бизнес 2500 галлон багтаамжтай усны савыг олборлолтоос гарч буй дулаанаар халаан, халуун усны хэрэгцээгээ хангаж байгаа гэнэ.
Петерсон өөрийн гэрээ ч мөн хоёр жил гаруйн турш уул уурхайн төхөөрөмжөөр халааж буй бөгөөд ирээдүйг өөдрөгөөр харж байна. Тэр: “хэдэн жилийн дараа Home Depot нь биткойноор усыг халаадаг өгөгдлийн порттой ус халаагч зарна” хэмээн таамаглаж, крипто олборлолт, ахуйн инженерийн огтлолцлыг энгийн хэрэглээний түвшинд хүртэл бууж ирнэ гэж үзэж байна.
Биткойны эрчим хүчний хэрэглээ олон жил шүүмжлэл дагуулж ирсэн ч, олборлолтын явцад гарч буй дулааныг ухаалгаар ашиглах туршилтууд “цахилгааныг хий дэмий шатааж байна” гэсэн шүүмжлэлийг бага ч болов саармагжуулах нэг хувилбар болж мэдэхээр байна.
