Өмнө нь уран зөгнөл мэт санагддаг байсан нүд шилжүүлэн суулгах мэс засалд эрдэмтэд нэг алхам ойртлоо. Майамигийн их сургууль, Баском Палмерын нэрэмжит Нүд судлалын хүрээлэн болон Миллерийн Анагаах ухааны сургууль хамтран eye-ECMO нэртэй шинэ төхөөрөмж бүтээжээ. Энэ нь хүний нүдийг шилжүүлэн суулгах мэс заслыг бодит байдалд ойртуулах боломжтой эхний шийдэл болж байна.
Одоогоор нүд шилжүүлэн суулгах нь зөвхөн гоо сайхны зорилгоор ашиглагддаг бөгөөд ийм тохиолдолд өвчтөнүүдийн хараа сэргэдэггүй. Гол асуудал нь нүдний торлог бүрхэвч богино хугацаанд хүчилтөрөгчийн хангамж тасрахад үхжиж, эргэлт буцалтгүй гэмтэлд орох явдал юм.
eye-ECMO нь зүрх, уушги шилжүүлэн суулгах үед хэрэглэгддэг ECMO системийн зарчмаар ажилладаг. Донорын нүдийг дулаарсан, хүчилтөрөгчөөр баяжуулсан цус болон тусгай уусмалаар тасралтгүй тэжээдэг авсаархан төхөөрөмжид байрлуулснаар эрхтэн хэдэн цагийн турш амьд хэвээр хадгалагддаг байна. Уг төхөөрөмж нь бие даасан, зөөврийн тул зөвхөн мэс заслын өрөөнд бус, эмнэлгийн хооронд ч ашиглах боломжтой.
Эхний туршилтын үр дүнд донорын нүдний торлог бүрхэвчийн судас амьд хэвээр үлдэж, идэвхтэй үйл ажиллагаа явуулж байгааг баталжээ. Энэ нь хүний биеэс гадуур нүдийг амьд байлгаж чадсан анхны нотолгоо болж байна.
Төслийн удирдагч, биоанагаахын инженер, дэд профессор Ашутош Агарвал хэлэхдээ:
“Ийм төрлийн ажиллагааг АНУ-д ч, дэлхий даяар ч өмнө нь хийгээгүй. Энэ төхөөрөмж нь одоогоор зөвхөн прототипийн шатандаа байгаа ч зарчим нь аль хэдийн батлагдсан.”
Одоо судлаачдын өмнө тулгараад буй хамгийн том сорилт нь нүд шилжүүлэн суулгах үед харааны мэдрэлийг хадгалах, сэргээх арга боловсруулах явдал юм. Тус төсөл 2024 оны сүүлээр АНУ-ын ARPA-H агентлагаас санхүүгийн дэмжлэг авчээ.
Хэрэв ирээдүйн судалгаанууд амжилттай болвол нүд шилжүүлэн суулгах мэс засал шинжлэх ухааны зөгнөл биш, бодит эмнэлзүйн практик болох шинэ эрин эхлэх магадлалтай.
