Өнөө цагт мессенжерүүд зөвхөн харилцаа холбооны хэрэгсэл биш, харин ч таны хувийн мэдээллийг аюулд оруулж болзошгүй хэрэгсэл болсон байна. Тиймээс Telegram, Viber, WhatsApp зэрэг алдартай аппликейшнүүдийн аюулгүй байдлын талаар мэргэжилтнүүдийн зөвлөгөөг хүргэж байна.
Viber ба Telegram: аль нь илүү аюулгүй вэ?
Women4Cyber Ukraine-ийн ерөнхийлөгч Марина Евдокименкогийн тайлбарласнаар Viber нь өндөр насныханд хялбар интерфейстэй, хэрэглэхэд амар тул өргөн хэрэглээтэй. Viber-ийн хувьд хувийн чатуудад төгсгөлийн шифрлэлт хэрэглэгддэг боловч их хэмжээний мета дата цуглуулдаг.
Харамсалтай нь, Viber дээр луйврын, хуурамч зар сурталчилгаа, аюултай холбоосууд хамгийн өргөн тархдаг орчинд тооцогдож байна.
Telegram-ийн тухайд, энэ нь илүү олон үйлдэлтэй, хурдан бөгөөд аноним чат, бот зэрэг боломжуудтай боловч үндсэн харилцаа нь төгсгөлийн шифрлэлт ашигладаггүй. Зөвхөн тусгай “Secret Chat” тохиргоотой харилцаа л шифрлэгдэнэ. Telegram мөн сүүдрийн зах зээл, мэдээллийн худалдаа, кибер гэмт хэргийн бүлэглэлүүдийн үйл ажиллагааны төв болжээ.
WhatsApp: илүү найдвартай, гэхдээ бас эрсдэлтэй
WhatsApp нь Signal-ийн шифрлэлтийн протокол ашигладаг тул өгөгдлийг төгсгөлийн шифрлэлтээр хамгаалдаг. Гэхдээ WhatsApp нь Meta компанийн харьяа тул хэрэглэгчдийн мета дата цуглуулах, зарим улс орнуудад эрх бүхий байгууллагад мэдээлэл дамжуулах эрсдэлтэй байдаг.
Мөн өмнө нь WhatsApp дээр аюулгүй байдлын эмзэг байдал илэрч, Pegasus хорт програм утас руу нэвтрэхэд ашиглагдаж байсныг санах хэрэгтэй.
Ямар аппликейшн хамгийн аюулгүй вэ?
Мэргэжилтнүүдийн үзэж байгаагаар Signal, Threema, Session зэрэг бага танигдсан мессенжерүүд илүү аюулгүйд тооцогддог. Ялангуяа Signal аппликейшн нь хэрэглэгчийн өгөгдлийг хадгалдаггүй, хамгийн найдвартай харилцаа холбооны хэрэгсэл гэж үздэг.
Таны өгөгдөл хэрхэн цуглуулдаг вэ?
Бүх аппликейшн хэрэглэгчийн байршил, төхөөрөмжийн мэдээлэл, харилцагчдын жагсаалт, зургууд, бичлэгүүд, IP хаяг, хандалтын зуршил зэрэг өгөгдлийг цуглуулдаг. Facebook, Instagram, TikTok зэрэг нь таны үйлдлийг дотроо төдийгүй гаднын сайтууд дээр ч мөрдөх боломжтой.
Өөрийгөө хэрхэн хамгаалах вэ?
- Viber дээр танихгүй линк дээр дарахгүй байх, геолокацийг унтраах.
- Telegram дээр зөвхөн “Secret Chat”-ыг ашиглах, 2 шаттай баталгаажуулалтыг идэвхжүүлэх.
- WhatsApp дээр профайл мэдээллийг хязгаарлах, зураг, статус, байршлыг бусдад ил болгохгүй байх, автомат медиа хадгалалтыг унтраах.
- Аппликейшнд зөвхөн шаардлагатай үед микрофон, камер, байршил руу хандах эрх олгох.
- Аппликейшн суулгах үед автоматаар бүх эрхийг олгохгүй байх.
- Facebook зэрэг дээр тест бөглөхгүй байх, учир нь энэ нь өгөгдөл цуглуулах зорилготой байдаг.
Эдгээр зөвлөмжийг дагаж мөрдвөл мессенжерүүдийн эрсдэлээс өөрийгөө хамгаалах боломжтой. Аль аппликейшн аюулгүй вэ гэдгийг та өөрийн хэрэгцээ, эрсдэлийн түвшинд тохируулан сонгох нь зүйтэй.
